Pardus kurulumu için kullanılan araç özgün bir Pardus teknolojisi olan YALI’dır. YALI adını “Yet Another Linux Installer” cümlesinin ilk harflerinden almaktadır. YALI’nın amacı hızlı ve kolay bir şekilde Pardus 2008’i bilgisayarınıza kurmaktır. Kurulum işlemi için YALI öncelikle bilgisayarınıza ve yapılandırmanıza ilişkin bilgileri sizden alır ve daha sonra kurulum aşamasına geçer. YALI kurulumun her aşamasında ekranın sağ tarafında o adımla ilgili yardım bilgisini de sunmaktadır.

Kuruluma başlamak için öncelikle bilgisayarınızı CD’den başlayacak şekilde ayarlamanız gerekmektedir. Bu ayar bilgisayarınızın BIOS’unda bulunur. Bu ayar bilgisayarınızın marka ve modeline göre değişebilir. BIOS’dan bu ayarı yaptıktan sonra Pardus 2008 CD’nizi bilgisayarınıza yerleştirin ve bilgisayarınızı yeniden başlatın.

Giriş ekranı geçtikten sonra karşınıza gelen ekranda Pardus 2008 kurulumuna geçebilirsiniz. Bu ekranda görülen seçenekler ise şunlardır

Pardus: YALI’yı çalıştırır ve kuruluma geçmenizi sağlar
Sistemi Sabit Diskten Aç: Sisteminizde yer alan ilk sabit diskin yükleme alanını çalıştırır ve bilgisayarınızda bulunan işletim sistemi açılır.
Bellek Testi: Bilgisayarınızda bulunan RAM belleği test etmeniz ve muhtemel hataları görmeniz için konulan bir test programıdır.

Vurgu Pardus seçeneğinin üzerindeyken ekranın altında açılış seçeneklerini görebilirsiniz. Eğer deneyimli bir kullanıcı değilseniz bu seçenekleri değiştirmemenizi öneririz.

Pardus 2008 ile birlikte kullanılmaya başlanan bu ön yükleme ekranında klavye kısayollarını kullanmanız mümkündür.

F1 tuşu ile ön yükleme yardımını, F2 tuşu ile dil seçimini, F3 ve F4 tuşları ile grafik ekran ayarlarını ve çözünürlüğü son olarak F5 tuşu ile beraber çekirdek parametrelerini ayarlayabilirsiniz. Tüm ayarları kendinize göre yaptıkta sonra -eğer özel ayar gerektiren bir donanımınız yoksa bu ayarları değiştirmenize gerek yoktur.- enter tuşunu kullanarak kuruluma geçebilirsiniz.

Bilgisayarınızın hızına göre YALI’nın yüklenmesi bir kaç dakika alacaktır.

YALI’nın yüklenmesi ile beraber karşınıza ilk olarak lisans ekranı gelecektir. Bu ekranda size yazılım ile ilgili tüm özgürlükleri veren GNU GPL lisansını okuyabilir ve eğer bu lisans şartlarını kabul ediyorsanız Kabul Ediyorum seçeneğini işaretleyip kuruluma devam edebilirsiniz.

Eğer yardımı görüntülemek isterseniz “Yardımı Göster” düğmesine tıklayın. Sürüm notlarını merak ediyorsanız “Sürüm Notları” düğmesi ile bu notları görüntüleyebilirsiniz.

Geri ve İleri düğmelerini kullanarak kurulumda ilerleyebilir ya da değiştirmek istediğiniz bir konu olursa geri gidebilirsiniz.

İkinci ekranda CD doğruluğunu kontrol edebilirsiniz. Bu adım sorunsuz bir kurulum için son derece önemlidir. “CD Doğruluğunu Kontrol Et” düğmesine bastıktan sonra YALI, CD’de bulunan her paketi kontrol edecektir. CD kontrolü bittikten sonra “İleri” düğmesini kullanarak kuruluma devam edin.

Üçüncü ekranda klavye haritanızı seçebilirsiniz. Kullandığınız dil ile klavye farklılık gösterebileceği gibi Türkçe klavye kullanan kullanıcılar ise Q ya da F klavye alışkanlıklarına göre klavye haritalarını seçebilirler. Klavye haritanızı seçtikten sonra seçim kısmının altında yer alan kutuyu kullanarak, klavyenizin doğru ayarlanıp ayarlanmadığını kontrol edebilirsiniz.

Dördüncü ekran, tarih, saat ve zaman diliminizi ayarlayabileceğiniz ekrandır. Tarihi, saati ve bulunduğunuz yeri düzenleyebilirsiniz. Yaptığınız ayarlar donanım saatinizin ayarlarını da güncelleyecektir.

Beşinci ekranda kullanıcılarınızı ayarlayabilirsiniz. Sisteme bir kullanıcı eklemek için ekranın üst kısmında bulunan ilgili kısımları doldurun. Gerçek adınızı ve kullanıcı adınızı girdikten sonra parolanızı girin ve “Kullanıcı Ekle” düğmesine basarak sisteme kullanıcınızı ekleyin. Kullanıcı adınız büyük-küçük harfe duyarlıdır. Kullanıcı isminde aksanlı harfler ve noktalama işaretleri kullanamayacağınız gibi kullanıcı adınızla parolanız aynı olamaz.

Eğer eklediğiniz kullanıcıya yönetici haklarını vermek istiyorsanız, kullanıcıyı eklemeden önce ilgili kutucuğu tıklayarak kutuya onay işareti koymayı unutmayın.

Sisteme bir ya da daha fazla kullanıcı eklediğinizde bunlardan birinin otomatik olarak oturum açmasını istiyorsanız kullanıcıyı ekledikten sonra “Otomatik Giriş Kullanıcısı” listesinden bu kullanıcıyı seçebilirsiniz.

Eğer eklediğiniz kullanıcılardan birinde herhangi bir hata yaptıysanız bu kullanıcının bilgilerini düzenleyebilirsiniz. Kullanıcı listesinden eklediğiniz kullanıcıyı seçin ve ekranın üstünde değiştirmek istediğiniz bilgiyi düzenledikten sonra “Kullanıcıyı Güncelle” tuşuna basın.

Eğer eklediğiniz bir kullanıcıyı silmek isterseniz kullanıcı listesinden istediğiniz kullanıcıyı seçin ve “Seçili Kullanıcıyı Sil” tuşuna basın.

Tüm kullanıcılarınızı ve otomatik girişi ayarladıktan sonra kuruluma devam etmek için “İleri” tuşuna basın.

Altıncı ekran yönetici ayarlarını yaptığınız ekrandır. Her linux sisteminde, o sistem üzerinde tam yetkisi bulunan bir sistem yöneticisi hesabı vardır. Bu sistem yöneticisi hesabının kullanıcı adı root olup bu kullanıcının parolasına sisteminizle ilgili önemli işlemleri gerçekleştirirken ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu yüzden bu parolayı oluştururken unutmayacağınız ama kolaylıkla tahmin edilemeyecek bir parola seçmeye özen gösterin.

Parolanızı girdikten sonra sisteminizin adını da belirleyebilirsiniz. Makine adı kısmından verebileceğiniz isim sisteminizi bir ağ üzerinde konumlandırdığınız zaman bilgisayarınızın ismi olarak gözükecektir.

Yedinci ekran disk bölümlendirme ekranıdır. Bu ekranda yapacağınız ayarlar diskinizin üzerinde yer alan verileri silebileceğinden yaptığınız ayarların doğruluğundan ve mevcut diskinizde yer alan bilgilerin mutlaka bir yedeğini aldığınızdan emin olun.

YALI bu yeni sürümü ile Pardus 2008 kurulumu için size üç seçenek sunmaktadır. Bunlardan ilki, boş alanı otomatik olarak biçimlendirmek ya da diğer alanların boyutlarını değiştirerek bir boş alan yaratmaktır. Diğer bir seçenek sabit diskinizin tamamını Pardus kurmak için kullanmak ve son seçenek ise bölümlendirme ayarlarının el ile kullanıcı tarafından yapılmasıdır.

İlk seçenek olan boş alanı otomatik biçimlendir ya da diğer bölümleri boyutlandırmayı deneyi seçip bilgisayarınızda bulunan ve Pardus kurmak istediğiniz sabit diski seçin. İleri tuşuna basarak kuruluma devam edebilirsiniz.

İkinci seçenek olan otomatik olarak bölümlendir ve biçimlendir seçeneğinde ise kurulumu yapacağınız sabit disk Pardus tarafından otomatik olarak bölümlendirilir ve biçimlendirilir. Pardus kuracağınız sabit disk üzerinde yer alan tüm bilgiler silineceği için bu seçeneği kullanırken dikkatli olmalısınız.

Diskimi kendim bölümlendireceğim seçeneğini seçip ileri tuşuna bastığınız zaman el ile bölümlendirme ekranı açılacaktır. Bu ekranda mevcut disklerinizi görüntüleyip bu disklerin üzerinde yer alan bölümleri ayarlayabilirsiniz. Eğer bir bölümü silmek isterseniz o bölümü seçin ve Bölümü Sil deyin. Aynı şekilde disk bölümünü yeniden boyutlandırabilirsiniz.

Tüm disk bölümlerini de tek bir seferde silmeniz mümkündür. Bunun için ekranın üst tarafında yer alan tuşu kullanın.

Diskinizde yer alan boş alanda ya da mevcut bir bölümü Pardus kullanımı için biçimlendirmeniz mümkündür. Pardus kurulumunda seçmeniz gereken ve seçimi ihtiyari olan bazı disk bölümleri vardır.

Zorunlu disk bölümü olarak Pardus sistem dosyalarının konacağı bir bölüm yaratmalısınız. İsteğe bağlı olarak kullanıcı dosyalarının da yer alacağı bir bölüm yaratabilirsiniz. Bu sayede sisteminizde bir sorun meydana gelse bile kullanıcı dosyalarınız zarar görmez. Ayrıca yeni sistem kurulumunda yarattığınız bu alanı kullanıcı dizini olarak gösterip ayarlarınızın ve kişisel dosyalarınızın kurduğunuz yeni sisteme de aktarılmasını sağlayabilirsiniz.

İsteğe bağlı olarak yaratılabilecek bir diğer alan ise takas alanıdır. Eğer 1 GB altında bir RAM belleğe sahipseniz RAM’inizin iki katı kadar bir takas alanı yaratmanız tavsiye edilir.

Son olarak YALI’nın bu son sürümü ile gelen bir yenilikten daha bahsedelim. Eğer isterseniz genel depolama ihtiyaçlarınız için bir alan yaratmanız mümkün. Bu alanın biçimi ext3, ntfs ya da fat 32 olabilir. Bir disk bölümü ile ilgili seçim yaptığınızda bu seçimin onaylamak için Uygula düğmesine basmanız gerektiğini unutmayın.

Tüm disklerinizi bölümlendirip gerekli ayarlamaları yaptıktan sonra eğer hazırsanız ileri tuşuna basın.

Kurulumdan önce son ekranda ise GRUB ön yükleyicisini nereye kurmak istediğiniz sorusuna cevap vermeniz gerekmektedir. GRUB, Linux, Windows ve diğer işletim sistemlerinin tek bir bilgisayarda olması durumunda kullanıcının istediği işletim sistemi ile çalışabilmesine olanak sağlamak için yazılmış bir ön yükleme yöneticisidir. Pardus 2008 ile beraber sisteminizde o anda kurulu olan diğer işletim sistemleri tanınarak GRUB menüsüne otomatik olarak eklenecektir. Kurulum ekranında ise cevap vermeniz gereken soru GRUB’ın hangi sabit diske kurulacağı şeklindedir.

Eğer özel bir ayar yapmayı düşünmüyorsanız en mantıklı seçenek GRUB’ı açılış diskinin başına kurmaktır. Bu sayede bilgisayarınızı başlattığınızda otomatik olarak GRUB ile karşılaşırsınız. Bir diğer seçenek olarak GRUB’ı Pardus yüklü olan diskin başına kurabilirsiniz. Bu durumda Pardus’u başlatmak için Pardus yüklü olan diskin açılış diski olarak atanması gerekir. Son seçenek ise GRUB’ın kurulmaması yönündedir. Bu seçeneği eğer uzman bir kullanıcı değilseniz ve ne yaptığınızı bilmiyorsanız seçmeniz önerilmez.

ileri tuşuna bastığınızda YALI size kuruluma başlayacağını ve sabit disklerinizi biçimlendireceğini söyleyen bir mesaj çıkaracaktır. Eğer herşeyden eminseniz “Tamam, devam et” deyin ve kurulumun geri kalanında Özgürlükİçin topluluğunun sizin için hazırladığı Pardus ile ilgili bilgileri içeren mesajları okuyarak işletim sisteminizi yakından tanıyın.

Kurulum tamamlandıktan sonra karşınıza gelen ekranda ileri düğmesine tıklayın. Kurulum CD’si otomatik olarak çıkarılacak ve sizden bilgisayarınızı yeniden başlatmanız istenecektir. Bilgisayarınızı yeniden başlattıktan sonra Pardus 2008’in keyfini çıkarabilirsiniz.

Pardus 2008’i çalıştırma ve sisteme giriş:

Pardus 2008’i bilgisayarınıza yükledikten sonra bilgisayarınız ilk olarak yeniden başlattığınızda karşınıza GRUB ekranı gelecektir. Bu ekranda Pardus 2008’in yanında o anda bilgisayarınızda kurulu olan diğer işletim sistemleri de görüntülenir. Başlatmak istediğiniz işletim sisteminin üstüne gelerek <enter> tuşuna basarak o işletim sisteminin çalışmasını sağlayabilirsiniz.

Pardus ile ilgili çekirdek güncellemeleri yaptığınız zaman yeni çekirdekler bu listeye otomatik olarak eklenecektir. Eski çekirdekler ise herhangi bir sorun çıkması durumunda sisteminizi açabilmeniz için listede kalmaya devam edecektir. Bu listeyi TASMA aracılığı ile düzenlemeniz mümkündür.

Sisteminiz açıldığında eğer otomatik giriş yöneticisi seçilmediyse kullanıcı adınızı ve parolanızı girmenizi isteyen KDM ekranı sizi karşılayacaktır. Kullanıcınızı seçin ve parolanızı girin. Masaüstünüz yüklendikten sonra sizi Pardus ile ilgili temel masaüstü ayarlarını yapmanız için Kaptan karşılayacaktır. Kaptan ile ilgili ayrıntıları kılavuzun devamında bulabilirsiniz.
Kaptan ile temel ayarları yapılandırma

Pardus 2008’i ilk defa çalıştırıp masaüstüne geldiğinizde sizi Kaptan karşılayacaktır. Kaptan, masaüstü ve Pardus ile ilgili ilk yapmanız gereken ayarlarda size yol gösteren özgün bir Pardus teknolojisidir.

Kaptan ilk ekranında size hoşgeldiniz demektedir. Ekranın sol tarafında o an yapılandırma sihirbazının hangi adımında olduğunuzu görebilirsiniz. İleri tuşu ile devam edin. Eğer Kaptan’dan çıkmak istiyorsanız İptal tuşunu kullanabilirsiniz.

kaptan öncelikle fare kullanma alışkanlığınıza göre farenizi yapılandıracaktır. Hangi elinizle fare kullandığınızı seçebilir, dosyaları tek tıklama ile mi yoksa çift tıklama ile mi açmak istediğinizi belirleyebilir ve kaydırma tekerleğiniz varsa tekerleğin hareketini ters yöne çevirebilirsiniz.

Tüm bu ayarları yaptıktan sonra ileri diyerek bir sonraki ekrana geçebilirsiniz.

Bu adımda panelinizi yapılandırabilirsiniz. Pardus size farklı panel ve menü seçenekleri sunarak kendinize özel bir kombinasyon yapmanıza izin verir. Klasik panel görünümü yanında yeni nesil, transparan ya da modern panel görünümlerini kullanabilir ve Pardus menünüzü gelişmiş stil ile değiştirebilirsiniz. Listeden yaptığınız seçim ekran görüntüsü olarak Kaptan’dan size gösterilecektir. Eğer yaptığınız seçimi denemek istiyorsanız “Önizleme” tuşuna basmanız yeterlidir. İleri dediğinizde son yaptığınız ayar kaydedilip menünüz buna göre yapılandırılacaktır.

Bu ayarı daha sonra Tasma’dan değiştirmeniz mümkündür.

Devam eden adımda masaüstü sayısını ayarlamanız mümkündür. Aynı anda birden fazla pencere ile çalışan kullanıcılar irili ufaklı bir sürü pencerenin karışması nedeni ile sıkıntı duymaktadır. Bunu engellemek için Pardus 2008 ile birden fazla sanal masaüstü yaratmanız mümkündür. Bu sayede pencereleri masaüstleri arasında transfer edebilir ve daha toplu bir masaüstünde rahatlıkla çalışabilirsiniz. Pardus 2008 aynı anda 16 adet masaüstü ile beraber çalışmaya izin vermektedir.

Kaptan’ın bir sonraki adımı duvar kağıdınızı belirlemekle ilgilidir. Pardus 2008 kurulumu ile beraber sizlere kullanabileceğiniz güzel duvar kağıtları sunmaktadır. Ayrıca geniş ekran kullanıcıları için bu duvar kağıtlarının bir de geniş ekran sürümü Pardus ile beraber gelmektedir. Bir duvar kağıdını seçtiğinizde arka planda otomatik olarak görüntülenecektir. Geniş ekran duvar kağıtları için sol altta bulunun tüm çözünürlükleri göster kutusunu tıklayın. Duvar kağıdınızı seçtikten sonra Kaptan ile sisteminizi ayarlamaya devam edebilirsiniz.

Kaptan ağ tercihlerinizi de ayarlamanıza izin vermektedir. Burada başlangıç için bir kablolu ya da kablosuz ağ oluşturmanız mümkündür. Eğer ağ yöneticisi ile ilgili daha fazla bilgi almak istiyorsanız kılavuzumuzun ilgili kısmına bakabilirsiniz. Eğer bir ağ bağlantınız varsa bu bağlantıyı oluşturun ve devam edin.

Kaptan son adımda Paket yöneticisi ile ilgili ayarları yapmanızı isteyecektir. Paket yöneticisi Pardus’un paket sistemi olan PiSi’nin grafik arayüzüdür. PiSi ve Paket Yöneticisi ile ilgili ayrıntılı bilgiyi kılavuzumuzun ilgili kısmında bulabilirsiniz. Paket yöneticisinin sistem çekmecesine yerleşmesini ve belli aralıklarla güncellemeleri kontrol etmesini seçebilirsiniz.
Eğer sisteminize katkı deposunun eklenmesini istiyorsanız Kaptan aracılığı ile katkı deposunu da sisteminize ekleyebilirsiniz. Katkı deposunu sisteminize eklemeniz için yönetici (root) parolasına ihtiyacınız olacaktır.

Bu son adımı da tamamladıktan sonra Kaptan size veda edecektir. Kaptan’dan çıkmadan önce hoşçakalın ekranında yer alan diğer programlara da göz atabilirsiniz. Bunlar Pardus’un özgün teknoloji ürünleri olan Görüntü Yöneticisi ve Tasma ile Pardus’un topluluk kaynaklarını bulabileceğiniz web sitesinin kısa yoludur.

Kaptan’dan çıkmanızla beraber Pardus 2008’in internetten indirilmesi ve CD’ye yazılması ile başlayan ve kurulum ile ilk yapılandırmayı kapsayan “Yükleme Sürecini” tamamlamış oluyorsunuz.

Pardus ile özgürlüğe bir adım daha…